Huidletsels die na genezing een min of meer zichtbaar litteken achterlaten, zijn helaas onvermijdelijk gedurende het hele leven. Effectieve behandeling van de wond, infectievrije genezing en individuele genetische aanleg zijn doorslaggevende factoren om de sporen van de verwonding te minimaliseren.
Het kan tot twee jaar duren voordat een litteken zich vormt, de zogenaamde rijpingsperiode. Tijdens deze periode kun je een positieve invloed hebben op het uiterlijk van het litteken. Hoe vroeger je begint, hoe beter de resultaten. Littekens die met zorg zijn behandeld, zijn over het algemeen veel zachter, lichter en minder uitpuilend.
Uitwendigelittekens ontstaan meestal na verwonding van de diepere huidlagen. Een kleine snijwond of rijtwond verwondt vaak alleen de bovenste huidlaag, de opperhuid. Uit de onderste laag opperhuid vormt zich dan een nieuwe, intacte huidlaag die de wond sluit.
Dit is niet het geval wanneer het letsel de lederhuid bereikt , de tussenliggende huidlaag: in dit geval laat het littekenweefsel achter dat bestaat uit collageenvezels die geen elasticiteit hebben. Wanneer er een litteken wordt gevormd, heeft bescherming voorrang op esthetiek, want wanneer de huid beschadigd is, kunnen ziekteverwekkers gemakkelijk het lichaam binnendringen. Het is dus niet verwonderlijk dat de afweer van het lichaam de wond zo snel mogelijk probeert te sluiten. Als gevolg hiervan is onregelmatige littekenvorming niet ongewoon. De vorming van een litteken is de laatste zichtbare fase in het genezingsproces.
Meestal is een recent litteken rood en uitpuilend. Na verloop van tijd vervaagt het littekenweefsel en zakt het lichtjes uit. Het aangetaste gebied blijft bleek en haarloos en ziet er over het algemeen glad uit. Dit huidsubstituut is minder elastisch en blijft ongeveer twee jaar evolueren. Dit kan vervolgens leiden tot verharding en verklevingen. Het remodelleringsproces van de littekens kan typische aandoeningen veroorzaken zoals
Anderzijds kunnen littekens, afhankelijk van hun omvang en locatie, esthetisch ongemak veroorzaken. Het is niet altijd mogelijk om ze te bedekken met kleding. In kwetsbare gebieden zoals het gezicht is goed littekenbeheer daarom cruciaal.
Om huidlaesies beter te beheren en de vorming van ontsierende littekens te voorkomen, is het noodzakelijk om de verschillende fasen van littekenvorming te begrijpen:
De vasculaire respons is de onmiddellijke reactie van het lichaam op huidbeschadiging. Het gaat gepaard met een snelle vaatvernauwing die hemostase bevordert. Bloed dat uit de beschadigde vaten naar het beschadigde weefsel ontsnapt, stolt en vormt een korst die het huidweefsel tijdelijk isoleert van de omgeving. Zodra de wond verschijnt, treedt regionale vasodilatatie op. De vaatpermeabiliteit neemt toe, wat leidt tot een cascade van ontstekingsverschijnselen die gepaard gaan met erytheem, oedeem, pijn en lokale hyperthermie. Fibrine-afzettingen en stolsels bedekken snel de wondbodem met als doel hemostase. Deze fase leidt tot de vorming van de rode trombus: het stolsel.
De ontstekingsfase begint snel en duurt ongeveer 3 dagen, waarbij neutrofielen verschijnen vanaf het 1e uur van de genezing. Deze fase is essentieel om de omringende bacteriën te bestrijden en een omgeving te creëren die bevorderlijk is voor genezing. Het belangrijkste doel van ontsteking is om polynucleaire cellen (microfagen) naar het beschadigde gebied te brengen, gevolgd door macrofagen (fagocytose) en plasma-eiwitten, die:
Tijdens deze ontstekingsfase infiltreren leukocyten de plek, verwijderen afvalproducten (stolsels en gewonde cellen) en geven groeifactoren en ontstekingsbevorderende cytokinen af die de proliferatiefase in gang zetten.
Na een paar dagen stopt de infiltratie van neutrofielen en maken ze plaats voor macrofagen, die de rest van de ontsteking overheersen.
De tweede fase bestaat uit de wederopbouw van het weefsel en de bloedvaten. Het proces waarbij nieuwe bloedvaten groeien uit reeds bestaande staat bekend als angiogenese. Deze fase begint 2 tot 3 dagen na de detersion. De wederopbouw van de lederhuid begint 3 tot 4 dagen na de verwonding. Het wordt granulatieweefsel genoemd omdat het er korrelig uitziet. Deze korrels komen overeen met de vele bloedvaten waaruit het bestaat. Tijdens de vorming migreren macrofagen, fibroblasten en bloedvaten samen in de laesie. De wond is rood, glanzend, matig exsuderend en ziet er "vlezig" uit.
Epidermisatie (of epithelialisatie) is centripetaal: het beweegt van buiten naar binnen. Door proliferatie en confluentie van keratinocyten begint het zowel door vermenigvuldiging vanaf de randen als door migratie binnen het ontluikende weefsel. Bepaalde factoren, zoals de regelmatigheid van het wondoppervlak, zijn doorslaggevend voor de kolonisatie van keratinocyten door contiguïteit. Er wordt een definitief basaal membraan gevormd met verdikte proliferatie om een normale opperhuid te krijgen. Dit proces duurt tot 21 dagen (gemiddelde wondsluitingstijd). De wond is vaak roze van kleur, weinig exsuderend en oppervlakkig.
Als de epidermalisatie voltooid is, wordt de wond littekenweefsel genoemd. Tussen de 25e en 30e dag breekt het collageen in het primaire litteken af en remodelleert het litteken. Deze remodellering leidt tot de vorming van het litteken, dat na 6 tot 12 maanden blijvend wordt. Het nieuwe weefsel blijft echter kwetsbaar (de treksterkte is niet meer dan 70-80% van wat het was voordat de wond ontstond) en erg gevoelig voor ultraviolette straling. Daarom is het noodzakelijk om een litteken minstens 2 jaar lang in te smeren met een sunblock.
Verzorging van gezichtslittekens: vind ons nieuwe assortiment farmaceutische producten voor een effectieve behandeling van gezichtslittekens in je online biologische apotheek.
Soin-et-Nature biedt een breed scala aan dermocosmetische producten, aangepast aan de specifieke behoeften van elk huidtype. Dit zijn de beschikbare categorieën:
Met deze dermocosmetische producten van Soin-et-Nature kun je je huid verzorgen met respect voor haar specifieke kenmerken, dankzij doeltreffende, natuurlijke en aangepaste oplossingen.
